Firmy wielonarodowe w gospodarce światowej
Dr inż. Ryszard Stulich Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Siedlce
Przedsiębiorstwa wielonarodowe funkcjonują na świecie od kilkudziesięciu lat. Największe nasilenie ekspansji koncernów wielonarodowych przypada na koniec lat 80. Jeśli mówimy o przedsiębiorstwach wielonarodowych, mamy zwykle na myśli bardzo duże organizacje. Jednak coraz więcej przedsiębiorstw średnich i małych zyskuje wymiar międzynarodowy, a rola gigantów względnie maleje.
Problem działalności firm wielonarodowych jest interdyscyplinarny. Dotyczy zagadnie zarówno ekonomicznych, jak i politycznych, prawnych oraz socjologicznych. Przedsiębiorstwa wielonarodowe, są to korporacje kapitałowe, prowadzące działalność gospodarczą w co najmniej 2 krajach i tworzące zintegrowany, międzynarodowy system powiązań gospodarczych, podporządkowany wspólnej strategii. Firma wielonarodowa składa się zazwyczaj z jednostki centralnej, zwanej firmą-matką (często, choć nie zawsze, ma ona siedzibę w kraju pochodzenia przedsiębiorstwa) oraz filii, czyli firm-córek, ulokowanych w różnych krajach. Jednostka centralna rozstrzyga o kwestiach najważniejszych z punktu widzenia całego przedsiębiorstwa. Podejmuje decyzje finansowe i kontroluje poczynania filii. Nie dopuszcza do tego, żeby zbytnia samodzielność filii zagroziła realizacji nadrzędnego celu całego przedsiębiorstwa. Korporacje wielonarodowe pochodzą z krajów wysoko rozwiniętych: USA, W. Brytanii, Japonii, Niemiec, Włoch i in. W latach 70. pojawiły się również korporacje wielonarodowe z krajów nowo uprzemysłowionych: Korei Pd., Tajwanu, Singapuru, Indii i Brazylii. Filie firm wielonarodowych są zakładane zarówno w krajach rozwijających się, nowo uprzemysłowionych i przechodzących transformację systemową, jak i wysoko rozwiniętych krajach uprzemysłowionych. Firmy te działają w różnych sektorach gospodarki, a ich strategie działania często mają cechy wynikające ze specyfiki narodowej kraju pochodzenia. Na przykład zachowanie firm japońskich i amerykańskich tworzących filie w krajach azjatyckich znacznie się od siebie różnią.
Partnerzy
