Zioła – najcenniejsze jest w środku, cz. I
Dr hab. Anna Wójcik Katedra Higieny Zwierząt i Środowiska Wydział Bioinżynierii Zwierząt Uniwersytet Warmińsko – Mazurski, Olsztyn
Zioła i wyciągi roślinne stosowane są w żywieniu i leczeniu człowieka od czasów starożytnych. Obecnie zioła coraz częściej stosowane są w terapii i profilaktyce weterynaryjnej oraz w żywieniu zwierząt. Badania wielokrotnie wskazywały, że dodatek ziół do paszy wpływa korzystnie nie tylko na poprawę wyników produkcyjnych, ale również na jakość surowca, w tym również poprawę jego walorów dietetycznych i smakowych.
Dawniej człowiek podczas poszukiwania środków leczniczych kierował się instynktem, intuicją oraz obserwacjami zwierząt, które podczas choroby zjadały pewne rośliny nie będące jednak ich codziennym pożywieniem. Dzikie ptaki dbając o swoją kondycję, spożywają działający przeciwpasożytniczo jałowiec (szyszkojagody), krwawnik, gorczycznik, rukiew, stulisz, jemiołę (owoce), młode liście wrotyczu, barszczu zwyczajnego, czy podagrycznika. Zioła te zapobiegają rozwojowi pierwotniaków (np. Eimeria), nicieni i płazinców pasożytniczych, hamują rozwój wielu bakterii tlenowych i beztlenowych mogących wywołać choroby. Srebrnik i kurzyślad zjadany przez ptaki zapobiegają nieżytom przewodu pokarmowego. Rdest ptasi pobudza z kolei wzrost ptaków i odkładanie tłuszczu niezbędnego do przetrwania zimy.
Piśmiennictwo
Al Harthi M.A. 2004. Efficiency of utilizing some species and herbs with without antibiotic supplementation on growth performance and carcass characteristics of broiler chicks. Egypt. Poultry Sci. J., 24(4): 869-899.
Anioł – Kwiatkowska J. 1993. Rośliny leczące zwierzęta. Wyd. Szk. i Ped., Warszawa.
Czaja L., Gornowicz E. 2004. Effect of herb mixture supplement in broiler chicken diet on water holding capacity and chemical composition of muscle. Rocz. Nauk. Zoot., 31(1):77-86.
Dobrzański Z., Opaliński S. 2007. Metody ograniczenia emisji amonaku. Pol. Drob., 11: 34-38.
Faruga A., Pudyszak K. 1999. Efektywność odchowu i jakość mięsa indyczek rzeźnych żywionych paszą z dodatkiem ziół. Zesz. Nauk. Prz. Hod., 45: 349-357.
Fritz Z., Kinal S., Schleicher A. 1994. Wpływ podawania kurczętom brojlerom mieszanek z udziałem preparatu torfowego lub ziół na wskaźniki hematologiczne, dysekcyjne, histologiczne i jakość mięsa. Zesz. Nauk. AR Wroc. Zoot., XXXIX, 252: 59-71.
Fritz Z., Kinal S., Schleicher A. 2000a. Wyciągi z ziół w żywieniu kurcząt rzeźnych. Zesz. Nauk. AR Wroc., Zoot., XLVI, 384: 57-68.
Fritz Z., Schleicher A., Kinal S. 2000b. Zioła i preparaty ziołowe w żywieniu drobiu. Hod. Drob., 1: 5-7.
Grela E.R. 2000. Wpływ dodatku ziół na wartość rzeźną tusz oraz wybrane cechy organoleptyczne i chemiczne mięsa tuczników. Rocz. Nauk. Zoot., Supl., 6: 167-171.
Grela E.R., Baranowska M. 1999. Efektywność wybranych ziół w tuczu świń. Trzoda. Chl., 12: 73-77.
Grela E.R., Sembratowicz I., Czech A. 1998. Immunostymulujące działanie ziół.Medycyna Wet., 54(3): 152-158.
Hassan I.I., Askar A.A., El-Shourbagy G.A. 2004. Influence of some medicinal plants on performance; physiological and meat quality traits of broiler chicks. Egypt. Poultry Sci. J., 24(1): 247-266.
Jamkhedkar P.P. 1996. Herbal immunomodulators In man, animals and poultry – a promising future (A review). Proc. XX World’s Poultry Congress, New Delhi, India, vol. II: 477-483.
Jamroz D. 2001. Fitogenne dodatki paszowe – preparaty ziołowe i ekstrakty roślinne. Pol. Drob., 7: 9-12.
Kinal S., Schleicher A., Fritz Z. 1998. Wpływ stosowania w mieszankach treściwych ziół o działaniu tonizującym i uspokajającym na wskaźniki fizjologiczne i jakość mięsa kurcząt rzeźnych. Zesz. Nauk. AR Wroc., Zoot., XLIV, 350: 69-78.
Kohlmünzer S. 2000. Farmakognozja. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa.
Lewandowski L., Lewicka M., Janowicz P. 1997. Zarys dietetyki weterynaryjnej. AR Wrocław.
Mroczek J.R. 2009. Możliwości wykorzystania preparatów saponinowych w ograniczeniu emisji amoniaku z pomiotu drobiowego. Pol. Drob., 2: 38-40.
Newman K. 1997. Herbs and species: their role in modern livestock production. In: Biotechnology in the Feed Industry. Proc. Alltech’s 13th Annual Symposium. Nottingham University Press, pp. 217-224.
Rośliny lecznicze w weterynarii i zootechnice. 2003. Red. A. Sadowska. Wyd. SGGW-AR, Warszawa.
Różański H. Zioła w fitoterapii i żywieniu zwierząt dzikich oraz gospodarskich.http://luskiewnik.strefa.pl/stymulatory/preview/pages/index.htm. 2009-03-23.
Rumińska A., Suchorska K., Węglarz Z. 1990. Rośliny lecznicze i specjalne. Wiadomości ogólne. Wyd. SGGW-AR Warszawa.
Samochowiec L. 2002. Kompendium ziołolecznictwa. Wyd. Urban & Partner, Wrocław.
Senderski M.E. 2004. Prawie wszystko o ziołach. Poradnik. Wyd. M.E. Senderski, Podkowa Leśna.
Wan J.Y., Gao H.W., Wang Y.P., Duan M., Niu. S.L. 2004. Effects of traditional Chinese herbs in cholesterol metabolism in broilers. Chin. J. Anim. Sci., 40(7): 22-24.
Wenk C. 2002. Herbs, botanicals and other related substances. 11th European Poultry Conference, Bremen, Germany, Book of CD: 8.doc.
Wężyk S., Połtowicz K., Sosnówka-Czajka. 2000. Wpływ dodatku mieszanki ziołowej na skład chemiczny mięsa kurcząt brojlerów. Zesz. Nauk. Prz. Hod., 49: 425-426.
Ziołolecznictwo. 1982. Red. A. Ożarowski. PZWL, Warszawa.
Partnerzy
